Osmanlı Devleti’nin Filistin’de Yahudi Yerleşimi Konusundaki Tavrı
Osmanlı Devleti, Filistin’de Yahudi yerleşimini arttırmayı planlayan Siyonist harekete karşı daima ihtiyatlı bir politika takip etmiştir. II. Abdülhamid, Siyonizm’i siyasi bir sorun olarak görmüş ve Yahudilerin kitlesel olarak Filistin’e yerleştirilmelerinin Osmanlı içinde yeni bir milliyetçilik akımı, bir başka deyişle “Yahudi sorunu” doğurmasından endişe duymuştur.
Siyonist hareketin lideri Theodor Herzl 1901 yılının Mayıs ayında II. Abdülhamid’e gelerek, 1492’de İspanya ve diğer Avrupa ülkelerinden gelen Yahudi göçmenlerin Osmanlı Devleti tarafından kabul edildiğini hatırlatmış ve Filistin’e yerleşmek için izin istemiştir. Ancak bu talep II. Abdülhamid tarafından açıkça reddedilmiştir. Osmanlı Devleti, Filistin topraklarında Yahudi yerleşimini engellemek için hukuki tedbirler de almıştır. İlk olarak Yahudi yerleşimini engellemek için 18 Recep 1287 (1871) tarihli İrade-i Seniyye ile Filistin topraklarını mirî araziye çevirmiştir. Ancak buna rağmen çeşitli vesilelerle Filistin topraklarına yerleşme talebinde bulunan Yahudiler olmuştur. II. Abdülhamid 21 Zilhicce 1308 (15 Temmuz 1891) tarihli iradeyle Filistin’de Yahudi yerleşimine karşı çıkma nedenlerini açıklamıştır. Bunların başında da Filistin’de yerleşmek isteyen Yahudilerin bu topraklarda bir Yahudi devleti kurmayı amaçladıkları gösterilmiştir. Daha sonra II. Abdülhamid durumu daha da netleştirerek Filistin toprakları da dâhil olmak üzere bütün Osmanlı Devleti topraklarında Yahudilere toprak ve mülk satışını yasaklamıştır. II. Abdülhamid tarafından Filistin’de Yahudi yerleşimi ile ilgili olarak güdülen kararlı politika, daha sonra İttihat ve Terakki hükümetleri tarafından aynı kararlılıkla sürdürülmemiştir.
7 Eylül 1911 tarihinde Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayan Yahudilerin Arazi Kanunu’nun Ölü Toprakların İhyasına ait 78. ve 103. maddelerinden yararlanmalarına dair “Şurayı Devlet Kararı” yayınlanmıştır. Bu yıllarda Yahudi nüfusu Filistin’de 1876 yılına kıyasla üç kat artmıştır. Osmanlı Devleti’nin iyice zayıflaması üzerine de Yahudiler Filistin topraklarındaki hedeflerine adım adım yaklaşmaya başlamıştır.
