Cenevre Girişimi
İsrail ve Filistinli politikacılar ile aktivistler tarafından hazırlanan ve 12 Ekim 2003’te Akabe’de imzalanan gayri resmi bir barış girişimidir. Cenevre Girişimi, o dönemde İsrail Başbakanı Ariel Şaron’a karşı tamamlayıcı bir anlaşma oluşturmak için büyük bir çaba ile hazırlandı ve 1 Aralık 2003’te Cenevre’deki bir törenle resmi olarak başlatıldı. Filistin Ulusal Yönetimi bu anlaşmayı desteklerken, İsrail yönetimi kendi politikalarına zarar vereceği gerekçesiyle anlaşmayı kınamıştır.
Anlaşmanın İsrail tarafında öne çıkan isimler arasında Giora Inbar, Shlomo Brom, yazarlar Amos Oz ve David Grossman, David Kimche, Prof. Erie Arnan ve Dr. Menachem Klein gibi kişiler bulunuyor. Filistin tarafında ise Yasser Abed Rabbo, Mohammed Al-Hourani, Nabil Qassis, Hisham Abdel Razzaq, Kadoura Fares, Jamal Zaqout, Saman Khouri, Zuheir Al-Manasrah, Jamil Radi Jarai, İbrahim Muhammed Khrishi, Samih Karakra, Basel Cabir ve Nazmi El-Jo’beh gibi isimler öne çıkıyor.
Anlaşmanın ana noktaları şunlardır:
- Filistinlilerin geri dönüş hakları kabul edilecektir.
- Filistinliler İsrail’i Yahudi halkının devleti olarak tanıyacaklardır.
- İsrail, bazı bölgesel değişiklikler dışında 1967 sınırlarına geri çekilecektir.
- Kudüs, Yahudi yerleşimciler ve Filistinliler arasında ikiye bölünecektir. Doğu Kudüs’ün Arap kesimleri Filistin Devleti’nin bir parçası olacaktır. Batı Duvarı ise Yahudi hakimiyeti altında kalacaktır.
- Ariel, Efrat ve Har Homa yerleşimleri Filistin Devleti’nin bir parçası olacak ve İsrail, Batı Şeria’da alacağı bazı bölgeleri Gazze’ye bitişik olan Necef ile değiş tokuş edecektir.
- Filistinliler terörü engelleyeceklerine ve tüm milisleri silahsızlandıracaklarına söz vereceklerdir. Filistin Devleti askerden arındırılacaktır. Sınır geçişleri de uluslararası bir güç tarafından denetlenecektir.
Cenevre Anlaşması, İsrail’de Heskem ve Filistin’de Filistin Barış Koalisyonu gibi iki sivil toplum kuruluşunun kurulmasına yol açmıştır. Her iki kuruluş da müzakerelere teşvik etme ve uzlaşma arayışında aktif bir rol oynamaktadır.
