Sultan Kayıtbay

826 yılında (1423) Çerkes kökenli olarak Kafkasya’da doğan, hayatının ilk yıllarında Mısır’a getirilerek Sultan Barsbay tarafından satın alınan bir isim olan Kayıtbay, tarihi bir yolculuğun merkezinde yer aldı. Sultan Çakmak el-Melikü’z-Zâhir’in memlüklerinden biri olarak görevlendirilen Kayıtbay, kısa süre içinde yükselerek hasekiler arasında saygı gören bir pozisyona ulaştı. Devâdâr-ı sagīr olarak atanmasının ardından ise imparatorluğun yönetiminde önemli bir rol oynadı. Hoşkadem döneminde (1461-1467), sırasıyla tablhâne emirliği ve binbaşılık rütbesine yükseldi. Yelbay döneminde muhafız birliklerinin lideri olarak atanarak etkili bir konum kazandı. Tahtı için mücadele eden Temürboğa’nın yerine atanmasında etkili oldu ve atabeg olarak görevlendirildi. Aynı dönemde Hayırbay’ın başarısız isyanını bastırmada da önemli bir rol üstlendi.

Kayıtbay, adil, cesur ve geleceği görebilen bir lider olarak tanımlandı. Bilime ve bilginlere önem veren bir hükümdar olarak ün kazandı. Çeşitli imar projeleriyle Mısır’ı, Hicaz’ı ve Suriye’yi yeniden inşa etti. Maddi sıkıntılara rağmen, camiler, medreseler, tekkelere, köprüler ve kaleler inşa ettirdi. Yangın sonrası zarar gören Mescid-i Nebevî’yi restore etti ve Mekke ile Medine’de Harem’e hizmet eden medreseler kurdu. Kudüs, Halep, Şam, Mekke ve Medine gibi önemli İslam şehirlerine de birçok eser kazandırdı. Özellikle Mescid-i Aksa’yı yenileyerek onun sağlamlığını artırdı. Ayrıca, Aksa arazisinde bulunan ve El-Melikü’l-Eşref tarafından yaptırılan sebil’i restore ederek “Kayıtbay Sebili” olarak anılmasını sağladı.

Sultan Kayıtbay, imparatorluğunun yönetimindeki kararlılığı ve imar faaliyetleriyle hatırlanırken, Mısır ve İslam dünyasına büyük katkılarda bulunmuştur. Mimari eserleri ve hükümdarlığı boyunca sergilediği liderlik, onun tarihsel mirasını şekillendiren önemli özellikler arasında yer alır.