Birinci İntifada (1987-93)
8 Aralık 1987, Filistin’de İsrail işgaline karşı ilk toplu başkaldırı hareketi olan İntifada’nın başlangıç tarihidir. Filistinliler aleyhine sonuçlanan barış görüşmeleri ve FKÖ’nün komşu coğrafyalardan Tunus’a sürülmesi sonucu İsrail’e karşı direnişin zayıflaması, Filistin halkının tepkisinin büyümesine neden olmuştur. Gazze’de bir Yahudi’ye ait kamyonetin Filistinli işçileri taşıyan bir araca çarparak dört Filistinlinin ölümüne ve dokuzunun da yaralanmasına neden olması İntifada’nın fitilini ateşlemiştir. İntifada için ilk organizasyon Gazze İslam Üniversitesi Öğrenci Meclisi tarafından yapılmış ve tamamı Filistin İslami Direniş Hareketi (HAMAS) mensubu olan öğrenciler yaralıların bulunduğu Şifa Hastanesi’nin çevresinde toplanmıştır.
FKÖ’nün etkinliğini büyük ölçüde yitirdiği bir ortamda İntifada, Gazze Şeridi’nde HAMAS’ın öncülüğünde başlamış ve kısa sürede Batı Şeria’ya yayılmıştır. Protestolar sivil itaatsizliğe dönüşmüş, genel grevler düzenlenmiş, İsrail ürünleri boykot edilmiş, duvarlara işgal karşıtı yazılar yazılmış ve yollara barikatlar kurulmuştur. Ağır silahlarla donanmış İsrail askerleri ve tanklarına karşı Filistinliler sapan, taş ve sopalarla direnmiştir. 1993’e kadar süren İntifada’da toplam can kaybı 1.300’e ulaşmıştır. İsrail askerlerinin taş atanların elleri ve ayaklarını kırması nedeniyle on binlerce Filistinli genç de sakat kalmıştır. İntifada yıllardır ezilen, işkence edilen, zorla evlerinden kovulan, en ağır katliamlara uğrayan bir halkın kadın-erkek, yaşlı-genç, hep birlikte işgalci İsrail’e karşı doğal başkaldırısının adı olmuştur. Filistin’de İntifada hareketiyle birlikte HAMAS fiilen harekete geçmiştir. Müslüman Kardeşler cemaatinin Filistin kanadı durumundaki “İslami Hareket”in içinden geniş tabanlı bir kitle hareketi niteliğinde ortaya çıkan HAMAS, İntifada’yla birlikte bütün dünyaya sesini duyurmayı başarmıştır.
HAMAS, İntifada’nın organizasyonunda öncülük yapmanın yanı sıra, bu ayaklanmanın ikinci ayından itibaren de periyodik bir şekilde kitlelere hitap eden ve direnişi yönlendiren belirli programlar ortaya koymuştur. İsrail karşısında sürdürülmesi gereken mücadelenin içeriği ile ilgili görüşlerini ve Filistin’in millî meseleleriyle ilgili politikasını ve tutumunu ortaya koyan bildiriler de yayınlamıştır. Direnişin belli bir hız kazanmasından sonra 1992’de İzzettin Kassam Birlikleri adında askerî bir kanat oluşturarak fiili eylemlerini bu aönde gelen ismi Şeyh Ahmed Yasin, İsrail tarafından 18 Mayıs 1989’da tutuklanmış; 3 Ocak 1990’da mahkeme karşısına çıkarılarak 15 suçtan yargılanmış ve 16 Ekim 1991’de müebbet hapis cezasına çarptırılmıştır. İntifada’nın İsrail’e verdiği maddi ve manevi kayıplardan ötürü daha önce kesintiye uğrayan barış görüşmeleri, 1991’deki Madrid Barış Konferansı ile yeniden başlamıştır. 1993’te imzalanan Oslo Anlaşması ile birlikte Filistin halkının topyekûn bir başkaldırı hareketi olan İntifada sona ermiş; bundan sonra çeşitli direniş örgütleri, işgalcilere yönelik spontane saldırılarıyla dikkat çekmiştir.
