Kudüs Tarihi

Birinci İntifada (1987-93)

8 Aralık 1987, Filistin’de İsrail işgaline karşı ilk toplu başkaldırı hareketi olan İntifada’nın başlangıç tarihidir. Filistinliler aleyhine sonuçlanan barış görüşmeleri ve FKÖ’nün komşu coğrafyalardan Tunus’a sürülmesi sonucu İsrail’e karşı direnişin zayıflaması, Filistin halkının tepkisinin büyümesine neden olmuştur. Gazze’de bir Yahudi’ye ait kamyonetin Filistinli işçileri taşıyan bir araca çarparak dört Filistinlinin…

Beyrut Kuşatması (1982)

1948 dışında Arap-İsrail savaşlarına katılmayan Lübnan, 1970’teki Kara Eylül olaylarından sonra Ürdün’den kovulan Arafat’ın Filistin direnişinin merkezi olarak bu ülkeyi seçmesinin de etkisiyle İsrail’in önce dolaylı ardından da doğrudan hedefi hâline gelmiştir. Filistinli direnişçilerin varlığı, Lübnan’da zaten hassas olan iç dengeleri kırılma noktasına getirmiş; 13 Nisan 1975’te Hristiyan Falanjistlerin Filistinlilerin…

Dördüncü Arap-İsrail (Yom Kippur) Savaşı (1973)

1967 Savaşı’nda büyük bir yenilgi yaşayan Mısır ve Suriye, bazı Arap devletlerinin de desteğiyle, 1973 yılında işgal altındaki Sina Yarımadası’nda ve Golan Tepeleri’nde bulunan İsrail kuvvetlerine saldırmıştır. 6 Ekim 1973 günü başlayan bu savaş, altı gün süren 1967 Savaşı’nın doğurduğu tepkinin ve işgal edilen toprakları kurtarma çabasının bir sonucu olarak…

Kara Eylül (1970)

1948 ve 1967 Savaşları ile sair zamanlardaki İsrail saldırıları nedeniyle yüzbinlerce Filistinli Ürdün’e sığınmıştır. Ürdün ise ekonomik açıdan zayıf olduğundan bu kadar mülteciyi kontrol edecek güce sahip değildir. Ayrıca Ürdün, ülkesindeki Filistinlileri “beşinci kol” olarak gören Nasır gibi güçlerden de çekinmektedir. Bütün Filistin topraklarının işgal altına girdiği 1967 Savaşı’nın ardından…

Üçüncü Arap-İsrail (Altı Gün) Savaşı (1967)

1964’te FKÖ’nün kurulması ve Suriye’de Arap milliyetçiliği ile sosyalizme dayanan Baas Partisi’nin 1963’te darbeyle iktidara gelmesi, bunalımı yeniden başlatmıştır. Nasır’ın Sina’da konuşlandırılan BM Barış Gücü askerlerinin çekilmesini istemesi ve oraya asker yığması ve ayrıca Mayıs 1967’de Akabe Körfezi’ni deniz ulaşımına kapatması, İsrail Savunma Bakanı Moşe Dayan’ı harekete geçirmiştir. Yine mayıs…

İkinci Arap-İsrail (Süveyş) Savaşı (1956)

İlk savaşın Yahudiler nezdinde dünyanın tavrının görülmesi açısından ayrı bir anlamı vardır. İsrail durumdan memnundur ve artık bölgede daha rahat hareket etmektedir. 1950’lerin başından itibaren Filistinlilerin yaşadığı 187 köyün tamamen tahrip edilmesi, insanların katledilmesi ve göçe zorlanması bunu açıkça ortaya koymuştur. Bu şekilde 1956’ya gelinmiştir. Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdünnasır’ın,…

İsrail Devleti’nin Kuruluşu ve Birinci Arap-İsrail Savaşı (1948)

Filistin’de İngiliz manda rejiminin sona ermesinin hemen ardından 14 Mayıs 1948’de, Tel Aviv’de toplanan Yahudi Millî Konseyi, yayınladığı bir bildiri ile İsrail devletinin kurulduğunu ilan etmiştir. Bunun hemen ardından ABD ve ertesi gün de Sovyetler Birliği İsrail’i tanıdıklarını açıklamıştır. Bağımsızlığını ilan etmesinden birkaç saat sonra Arap Birliği üyesi beş ülke…

II. Dünya Savaşı ve İsrail’in Kuruluşu

II. Dünya Savaşı’nın nedenlerini ve olayların başlangıcını, I. Dünya Savaşı’nın çözmeden bıraktığı veya getirdiği yeni sorunlar oluşturmuştur. Almanya’nın 1 Eylül 1939’da Polonya’ya saldırması üzerine İngiltere, ardından 3 Eylül’de Fransa Almanya’ya savaş açmış; böylece tarihin tanık olduğu en büyük savaşlardan biri başlamıştır. Savaşın başlamasıyla Siyonistler ve İngilizler anlaşmazlığa düşmüş, Filistin’e Yahudi…

1936-1939 Olayları

1936’da bir araya gelen Arap liderleri Yahudilere karşı mücadelede önderlik edecek Arap Yüksek Komitesi’ni kurmuş ve başlattıkları genel grevi ulusal bir ayaklanmaya dönüştürmüştür. Bunun üzerine Filistin’e gelen bir komisyon, Yahudilerle Arapların aynı devlet içinde yer almasının mümkün olamayacağını, Filistin’in bölüştürülmesi gerektiğini öneren Peel Raporu’nu yayınlamıştır. Bu rapor, Filistinlilerin bağımsızlıklarını gölgeleyecek…

Manda Yönetimi

1917’de fiilen başlayan İngiliz yönetimi, Nisan 1920’de toplanan San Remo Konferansı’nda Filistin topraklarında İngiliz mandasının resmen kabul edilmesiyle garanti altına alınmıştır. İki yıl sonra da Filistin tamamen İngiliz yönetimine bırakılmış ve Siyonist olduğu açıklanan Sir Herbert Samuel ilk İngiliz Yüksek Komiseri olarak Filistin’e gönderilmiştir. I. Dünya Savaşı’nın sona ermesinin hemen…